Por­tret astro­no­ma przy pul­pi­cie. Ten nastro­jo­wy, pełen sku­pie­nia por­tret uka­zu­je astro­no­ma – naj­czę­ściej utoż­sa­mia­ne­go z Miko­ła­jem Koper­ni­kiem – w uję­ciu pół­po­sta­cio­wym, sie­dzą­ce­go przy robo­czym pul­pi­cie. Choć postać zwró­co­na jest bokiem do widza, to deli­kat­nie się wychy­la, spo­glą­da­jąc pro­sto w stro­nę odbior­cy, co doda­je kom­po­zy­cji intym­no­ści i inte­lek­tu­al­ne­go napię­cia.

Uczo­ny ma lek­ko falo­wa­ne wło­sy do ramion, wyso­kie czo­ło i sub­tel­ny wąsik. Obie ręce spo­czy­wa­ją na pul­pi­cie: w jed­nej trzy­ma sfe­rę armi­lar­ną – sym­bol astro­no­mii i wie­dzy o ruchach ciał nie­bie­skich, w dru­giej – cyr­kiel, narzę­dzie pre­cy­zji i geo­me­trii. Przed nim leży otwar­ta księ­ga oraz sche­ma­tycz­nie zary­so­wa­ne astro­la­bium pła­skie, sta­no­wią­ce uzu­peł­nie­nie nauko­we­go warsz­ta­tu.

Na kra­wę­dzi pul­pi­tu znaj­du­je się inskryp­cja: M. BASAETI FACIEBAT. M.D.XII, czy­li: Mar­co Basa­iti wyko­nał [to dzie­ło] w 1512 roku.

Ryci­na zosta­ła wyko­na­na według obra­zu Mar­co Basa­itie­go (ok. 1470–1530), mala­rza wenec­kie­go szko­ły rene­san­so­wej, zaty­tu­ło­wa­ne­go „Por­tret astro­no­ma” – jak wska­zu­je łaciń­ska sygna­tu­ra.

Pod wize­run­kiem umiesz­czo­no dodat­ko­we inskryp­cje:
– w pra­wym dol­nym rogu: Chev. de Schaf­fer des­si­né à Vien­ne
– pośrod­ku: COPERNIC / Tiré du cabi­net de J. A. le Prin­ce Hen­ri Lubo­mir­ski, et gra­vé par ses ordres / par son très hum­ble servi­teur / Che­va­lier de Schef­fer (co infor­mu­je, że por­tret pocho­dził z kolek­cji księ­cia Hen­ry­ka Lubo­mir­skie­go i został wyko­na­ny na jego zle­ce­nie przez Che­va­lie­ra de Schef­fe­ra). Całość zdo­bi herb Lubo­mir­skich – Szre­nia­wa.

W zbio­rach Muzeum Miko­ła­ja Koper­ni­ka we From­bor­ku znaj­du­ją się dwie odbit­ki tej gra­fi­ki oraz bar­dzo zbli­żo­na w for­mie wer­sja autor­stwa Louisa René Letron­na. Por­tret ten – łączą­cy pre­cy­zję, sku­pie­nie i huma­ni­stycz­ny nastrój epo­ki – sta­no­wi wyjąt­ko­we świa­dec­two postrze­ga­nia Koper­ni­ka jako czło­wie­ka nauki i kon­tem­pla­cji.

Wie­deń
Papier, lito­gra­fia, tin­ta
Wys. 42,5 cm, szer. 34,5 cm