Mikołaj Kopernik to naukowy bohater wielu pokoleń. Ale nie tylko wywrócił świat do góry nogami, „wtrzymał Słońce, ruszył Ziemię”. Świetnie idzie mu też w popkulturze. To też bohater naszych czasów i… wielu piosenek.
Piosenka jest dobra na wszystko. Na każdą historię. Nawet tą z Kopernikiem. A jest on punktem zwrotnym w historii świata. Ba, jest też ważnym elementem na warmińskiej osi czasu, gdzie przyjechał, został tu z wyboru i – co by nie było – w pięknych okolicznościach przyrody – odkrywał wszystko, co zmieniło postrzeganie świata. To człowiek-orkiestra, co w kontekście piosenki ma szczególne znaczenie. To nie tylko astronom, ale też lekarz, ekonomista, prawnik, kanonik i zarządca dóbr. Człowiek, o którym można pisać mnóstwo zwrotek i spinać wszystko jednym refrenem – że był niebanalny. I był z Warmii, co podkreśla w swojej piosence chociażby Enej.
Enej — Coppernicana
Co łączy Enej i Kopernika? Olsztyn. Enej pochodzi właśnie ze stolicy Warmii. Trudno więc się dziwić, że w repertuarze grupy pojawiła się piosenka poświęcona genialnemu astronomowi z Warmii. Muzycy są bardzo związani ze swoim rodzinnym miastem, regionem i historią tych stron.
Enej gra szeroko rozumianą muzykę folkową okraszoną rockowym pazurem. Taki charakter ma też „Coppernicana”. Jak to leci?
W cukierni Kopernik,
W kawiarni i pizzerii,
W galeriach, herbaciarniach
Euforia nas ogarnia.
(…)
Kopernik nie był babą
Trzeba się obejść ze smakiem
Kopernik był Warmiakiem!!!
Enej założony został w 2002 roku w Olsztynie przez braci Piotra i Pawła Sołoducha oraz ich przyjaciela Łukasza Kojrysa. Trampoliną do sławy okazała się wygrana w programu talent show „Tylko muzyka. Must be the music”. A gdy muzycy wzięli udział w eliminacjach do Przystanku Woodstock, przebojem wdarli się na Dużą Scenę, odbierając „Złotego Bączka” — nagrodę za najlepszy koncert festiwalu. Zespół trzyma formę do dziś, nie schodząc z list przebojów. Kto nie zna ich hitów „Skrzydlate Ręce”, „Tak Smakuje Życie” i „Historia”.
Czerwony Tulipan — Olsztyn kocham
Zespół z Olsztyna Czerwony Tulipan powstał w 1985 roku w grodzie Kopernika, w Olsztynie. Założył go Stefan Brzozowski, artysta związany z tzw. piosenką literacką. Jego utwory weszły do kanonu poezji śpiewanej. Największym hitem, zwłaszcza dla olsztynian, jest „Olsztyn kocham”.
- Gdy jeździmy z koncertami z miasta do miasta, rzeczywiście ludzie to śpiewają! W Poznaniu, Gdańsku, Rzeszowie i Krakowie ludzie śpiewają: „Olsztyn kocham, moją małą Amerykę”. Bardzo mnie to cieszy – mówi Stefan Brzozowski w rozmowie z „Gazetą Olsztyńską”. — Ta manifestacja jest tak szczera i prawdziwa, że nie ma wątpliwości, za co kocham Olsztyn. Do dzisiaj nic się nie zmieniło. To żywa miłość, która działa inspirująco. (…) Ta piosenka jest o tych, którzy zasiedlili tę ziemię. Jest między innymi o moje mamie warszawiance i ojcu z Kutna… Przyjechali na Warmię do Olsztyna i spłodzili olsztyniaka.
A Kopernik przyjechał na Warmię z Torunia. I spędził tu większą część swojego życia, bo aż 40 lat. I był to najbardziej twórczy okres w jego biografii. W olsztyńskim zamku mieszkał w latach 1516–1519 i 1520–1521. Dlatego w piosence Czerwonego Tulipana nie mogło zabraknąć Kopernika:
Wędrówki po lesie kocham słońce i muzykę kocham
Na dziedzińcu pod lipą z Kopernikiem muzykę
Olsztyn kocham, moją małą Amerykę
Olsztyn kocham, moją Amerykę
Czyści Jak Łza — Copernicana
Kabaret „Czyści jak Łza” z Olsztyna powstał w 1975 roku. Jego założyciele, Marek Markiewicz i Jaromir Wroniszewski, zaczynali w Teatrze Lalek „Czerwony Kapturek”. Po sukcesach na Lidzbarskich Biesiadach Humoru kabaret nawiązał współpracę z Radiem Olsztyn, gdzie stał się stałym zespołem. Grupa stworzyła wiele audycji satyrycznych, m.in. „Radiowy Klub Akwarystów”. Na swoim koncie ma także piosenkę o Koperniku „Copernicana”:
Szaleje galaktyka
Za sprawą Kopernika,
Wszak jego to robota,
Że ciała są w obrotach.
Steve Aoki — Noble Gas
Kolejnym artystą, który pochylił się nad dziełem Mikołaja Kopernika, jest DJ i producent Steve Aoki. Billboard (amerykańskie czasopismo muzyczne) określił go jako „jednego z najbardziej poszukiwanych artystów na świecie”. Nie bez powodu, bo Aoki podchodzi do każdego nowego przedsięwzięcia z takim samym zaangażowaniem. Nie robi nic na pół gwizdka.
Z Billem Nye napisał utwór „Noble Gas”. Słyszymy w nim: „If we were to discover evidence of life on Mars, it would change the course of human history. It would be like Copernicus, discovering that the Earth goes around the sun” (Gdybyśmy odkryli dowody życia na Marsie, zmieniłoby to bieg historii ludzkości. To jakby Kopernik odkrył, że Ziemia krąży wokół Słońca).
The Mars Volta — Copernicus
The Mars Volta to amerykański zespół, który gra rocka alternatywnego. Nazwa, jak twierdzą członkowie grupy, wywodzi się z ich fascynacji science fiction (Mars) i filmami Federico Felliniego, który używa terminu volta na zmieniające się sceny w filmie. Piosenka „Copernicus” nie opowiada o astronomie z Warmii. Kopernik jest tu metaforą. Można ją znaleźć chociażby w słowach: „I won’t, I won’t give up until I find out” (Nie poddam się, nie poddam się, dopóki się nie dowiem).
Utwór „Copernicus” znalazł się na piątym studyjnym albumie grupy „Octahedron”, który ukazał się w 2009 roku . To płyta, na której muzycy porzucają mocniejsze granie, kierują się w stronę popu.
- Spokojniutkie „Copernicus” (polski akcent) z piękną melodią, flażoletami i innymi, przeróżnymi plamami dźwięków. The Mars Volta do słuchania nocą? Czemu nie! – czytamy w recenzji płyty na stronie artrock.pl.
Mytra — Copernicus
Mytra to węgierski zespół inspirowany science fiction, grający elektroniczny metal progresywny. Utwór „Copernicus” został wydany na płycie „Sagittarius” w 2009 roku.
Basia Trzetrzelewska — Copernicus
Basia Trzetrzelewska w swojej twórczości łączy jazz i pop z południowoamerykańskim brzmieniem. Taka mieszanka pozwoliła jej odnieść światowy sukces. Posługuje się głosem o imponującej rozpiętości trzech oktaw, co dodaje jej interpretacjom różnorodności i głębi. W latach 80. podbiła listy przebojów piosenkami „Half a Minute” i „Get Out of Your Lazy Bed”. A później było już tylko lepiej. Zdobywała serca melomanów, choć w Polsce nie była aż tak znana.
W swoim repertuarze Basia Trzetrzelewska ma również utwór „Copernicus”, w którym wymienia wielkich, którzy wyrośli na polskiej ziemi.
Basia w „Copernicusie” śpiewa: „This is a song about the place I come from. It’s not on the moon at all. (…) There’s so much we don’t know. We don’t even realize. And if I say, that on this planet today we all have the same hearts. I don’t claim I’m Curie or Copernicus” (To piosenka o miejscu, z którego pochodzę. Wcale nie jest na Księżycu (…) Jest tak wiele rzeczy, których nie wiemy. Nawet nie zdajemy sobie sprawy. A jeśli powiem, to dzisiaj na tej planecie wszyscy mamy takie same serca. Nie twierdzę, że jestem Curie czy Kopernikiem…)
