Już 7 wrze­śnia cze­ka nas nie­zwy­kłe wido­wi­sko na nie­bie: cał­ko­wi­te zaćmie­nie Księ­ży­ca. Tym razem sate­li­ta Zie­mi przy­bie­rze inten­syw­nie czer­wo­ny kolor i wyda się więk­szy niż zwy­kle. Czym zasko­czy nas tzw. „krwa­wy super­k­się­życ”?

Już 7 wrze­śnia na nie­bie wyda­rzy się nie­zwy­kłe wido­wi­sko – cał­ko­wi­te zaćmie­nie Księ­ży­ca. Nie będzie to jed­nak zwy­kły spek­takl. Tym razem sate­li­ta Zie­mi przy­bie­rze inten­syw­nie czer­wo­ny kolor, a dzię­ki temu, że będzie znaj­do­wał się bli­sko naszej pla­ne­ty, wyda się więk­szy i bar­dziej wyra­zi­sty niż zwy­kle. Mowa o „krwa­wym super­k­się­ży­cu”.

Skąd ten kolor i rozmiar?

Astro­no­mo­wie wyja­śnia­ją, że pod­czas zaćmie­nia Księ­życ zanu­rzy się głę­bo­ko w ziem­skim cie­niu. Wte­dy zadzia­ła ziem­ska atmos­fe­ra, któ­ra zadzia­ła jak soczew­ka – zablo­ku­je świa­tło nie­bie­skie, ale prze­pu­ści czer­wo­ne, któ­re dotrze do powierzch­ni Księ­ży­ca, nada­jąc mu spek­ta­ku­lar­ny, ogni­sty odcień.

Dodat­ko­wo, 7 wrze­śnia Księ­życ znaj­dzie się w pery­geum, czy­li naj­bliż­szym punk­cie swo­jej orbi­ty wzglę­dem Zie­mi. To wła­śnie to połą­cze­nie czy­ni to zja­wi­sko tak wyjąt­ko­wym i spra­wia, że Księ­życ będzie wyda­wał się więk­szy i bar­dziej efek­tow­ny.

Zaćmienie jak u Kopernika

Co cie­ka­we, podob­ne obser­wa­cje na War­mii pro­wa­dził ponad 500 lat temu Miko­łaj Koper­nik. W jego zapi­skach zacho­wa­ły się daty aż ośmiu zaćmień Księ­ży­ca, któ­re były dla nie­go cen­nym źró­dłem wie­dzy i inspi­ra­cją do badań nad ruchem ciał nie­bie­skich. Koper­nik spo­glą­dał w nie­bo m.in. 6 wrze­śnia 1522 roku we From­bor­ku. Histo­ria nie­mal zato­czy­ła koło…

Kolej­ne zaćmie­nie Księ­ży­ca będzie mia­ło miej­sce 3 mar­ca 2026 roku. To cał­ko­wi­te zaćmie­nie, czy­li kolej­ny „krwa­wy Księ­życ”, nie­ste­ty nie będzie widocz­ne w Pol­sce. Dla nas naj­bliż­sza szan­sa na obser­wa­cję zaćmie­nia przy­pa­da 27–28 sierp­nia 2026 roku, kie­dy zoba­czy­my jego fazę czę­ścio­wą. War­to przy tym wspo­mnieć, że Miko­łaj Koper­nik obser­wo­wał zaćmie­nie Księ­ży­ca 26 sierp­nia 1523 roku.

Harmonogram pokazów nieba

• 19:15 – wschód czę­ścio­wo zaćmio­ne­go Księ­ży­ca. Jego tar­cza zacznie pogrą­żać się w cie­niu Zie­mi, by o 19:31 zostać cał­ko­wi­cie zakry­tą. To moment, kie­dy nasz sate­li­ta przy­bie­rze cha­rak­te­ry­stycz­ną czer­wo­ną bar­wę.
• 19:45 – obser­wa­cja cał­ko­wi­cie zaćmio­ne­go Księ­ży­ca. O godzi­nie 20:13 nastą­pi faza mak­sy­mal­na, czy­li naj­głęb­sze zanu­rze­nie w cie­niu Zie­mi. To naj­lep­szy moment, by zro­zu­mieć, dla­cze­go Księ­życ nie zni­ka, lecz zmie­nia kolor, i cze­mu zaćmie­nia Księ­ży­ca są dłuż­sze niż sło­necz­ne.
• 20:15–20:45 – kon­ty­nu­acja obser­wa­cji cał­ko­wi­te­go zaćmie­nia. O 20:53 roz­pocz­nie się faza czę­ścio­wa – cień Zie­mi zacznie stop­nio­wo opusz­czać księ­ży­co­wą tar­czę. Księ­życ będzie się jed­no­cze­śnie wzno­sił nad hory­zon­tem: od 9° w momen­cie mak­si­mum do 13° na zakoń­cze­nie tej czę­ści poka­zu.
• 21:15 – wyj­ście Księ­ży­ca z cie­nia. Zja­wi­sko defi­ni­tyw­nie zakoń­czy się o 22:55, kie­dy tar­cza odzy­ska pełen blask. Do tego cza­su jego wyso­kość nad hory­zon­tem wzro­śnie do 22°.

Gdzie obserwować zaćmienie?

Zaćmie­nie Księ­ży­ca 7 wrze­śnia będzie moż­na oglą­dać w Olsz­ty­nie i we From­bor­ku.

W Olsz­ty­nie poka­zy w Obser­wa­to­rium Astro­no­micz­nym będą odby­wać się w kil­ku turach. Licz­ba miejsc w każ­dej z nich jest ogra­ni­czo­na do 25 osób. Bile­ty kosz­tu­ją 25 zł (nor­mal­ny) i 20 zł (ulgo­wy), a rezer­wa­cja tele­fo­nicz­na pod nume­rem 89 650 04 402 jest zale­ca­na.

We From­bor­ku w Par­ku Astro­no­micz­nym odbę­dzie się pre­lek­cja (godz. 18.00–18:45) i noc­ne obser­wa­cje zaćmie­nia oraz nie­ba (19:00–23:00, wstęp 4 zł), któ­rym towa­rzy­szyć będą arty­ści foto­gra­fo­wie. Zdję­cia z wyda­rze­nia będzie moż­na zoba­czyć póź­niej na wysta­wie w War­sza­wie, Olsz­ty­nie i From­bor­ku.