Lidz­bark War­miń­ski to mia­sto, gdzie histo­ria oży­wa. W zam­ku, nie­gdyś sie­dzi­bie bisku­pów, któ­ry zachwy­ca swo­ją potę­gą, mie­ści się Muzeum War­mii i Mazur. Tu też Miko­łaj Koper­nik pisał swo­je pierw­sze dzie­ło.

Lidz­bark War­miń­ski to miej­sce, któ­re tęt­ni histo­rią. Muzeum War­mii i Mazur w Lidz­bar­ku War­miń­skim rów­nież. Mie­ści się w jed­nym z naj­le­piej zacho­wa­nych gotyc­kich zam­ków w Pol­sce, któ­ry przez wie­ki peł­nił funk­cję rezy­den­cji bisku­pów war­miń­skich. Jest tak­że prze­strze­nią, w któ­rej histo­ria spo­ty­ka się z nowo­cze­sno­ścią, a zwie­dza­ją­cy mają oka­zję odkry­wać prze­szłość War­mii, w tym nie­za­tar­te śla­dy obec­no­ści Miko­ła­ja Koper­ni­ka.

Początki wielkiej rewolucji

W 1503 roku Miko­łaj Koper­nik przy­był do Lidz­bar­ka War­miń­skie­go jako mło­dy kano­nik war­miń­ski. Opo­wia­da o tym film zre­ali­zo­wa­ny przez Muzeum War­mii i Mazur. Mia­sto sta­ło się miej­scem jego nauko­wej dzia­łal­no­ści. Sam Koper­nik, miesz­ka­jąc w zam­ku, napi­sał w latach 1512–1513 jeden ze swo­ich pierw­szych waż­niej­szych trak­ta­tów – „Mały Komen­ta­rzyk”. Było to pierw­sze zna­ne dzie­ło astro­no­micz­ne napi­sa­ne przez nie­go. W dzie­le tym Koper­nik przed­sta­wia sie­dem zało­żeń doty­czą­cych ruchu sfer w ukła­dzie helio­cen­trycz­nym. Zatem to tu, w Lidz­bar­ku War­miń­skim, roz­po­czę­ła się rewo­lu­cja, któ­ra zmie­ni­ła spo­sób, w jaki postrze­ga­no wszech­świat.

Więcej niż zamek

Zamek w Lidz­bar­ku War­miń­skim to nie tyl­ko impo­nu­ją­ca budow­la, ale tak­że świa­dek wie­lu klu­czo­wych momen­tów w histo­rii regio­nu. Wznie­sio­ny w XIII wie­ku, przez wie­ki peł­nił rolę sie­dzi­by bisku­pów war­miń­skich. Jego mury były świad­ka­mi wyda­rzeń, któ­re mia­ły nie­oce­nio­ny wpływ na roz­wój War­mii. Dziś, będąc czę­ścią Muzeum War­mii i Mazur, zamek przy­cią­ga uwa­gę nie tyl­ko swo­ją archi­tek­tu­rą, ale tak­że boga­ty­mi zbio­ra­mi, któ­re opo­wia­da­ją fascy­nu­ją­cą histo­rię tego regio­nu na prze­strze­ni wie­ków.

Jako sie­dzi­ba bisku­pów war­miń­skich, zamek sta­no­wił cen­trum ich wła­dzy. To tutaj kon­cen­tro­wa­ła się admi­ni­stra­cja biskup­stwa, sta­no­wio­no i egze­kwo­wa­no pra­wa, a życie kul­tu­ral­ne i dyplo­ma­tycz­ne tęt­ni­ło peł­nią życia. Funk­cjo­no­wa­ła tu tak­że szko­ła, a dwór bisku­pi był licz­ny i pełen wybit­nych posta­ci. Pro­gram funk­cjo­nal­ny zam­ku, uwzględ­nia­ją­cy wymo­gi życia dwor­skie­go, łączył wygo­dę, repre­zen­ta­cyj­ność oraz walo­ry obron­ne, co czy­ni­ło go zarów­no miej­scem admi­ni­stra­cyj­nym, jak i repre­zen­ta­cyj­nym.

Wysta­wa zlo­ka­li­zo­wa­na w pół­noc­nym skrzy­dle zam­ku, w daw­nych apar­ta­men­tach miesz­kal­nych, upa­mięt­nia bisku­pów war­miń­skich, któ­rzy na trwa­łe zapi­sa­li się w histo­rii Rze­czy­po­spo­li­tej. Byli to mężo­wie sta­nu, huma­ni­ści, ludzie czy­nu i pió­ra, a ich dzia­łal­ność pozo­sta­wi­ła po sobie nie tyl­ko dzie­ła sztu­ki, ale rów­nież pisma oraz licz­ne pamiąt­ki. Wśród nich war­to wymie­nić takie posta­cie jak Sta­ni­sław Hozjusz, Mar­cin Kro­mer, Andrzej Bato­ry, kró­le­wicz Jan Olbracht Waza, Jan Ste­fan Wydżga, Michał Ste­fan Radzie­jow­ski, Adam St. Gra­bow­ski oraz Igna­cy Kra­sic­ki. Tłem dla ich bio­gra­fii jest natu­ral­na aran­ża­cja wnętrz miesz­kal­nych, z mebla­mi z epo­ki oraz kolek­cją malar­stwa o tema­ty­ce reli­gij­nej i ale­go­rycz­nej, któ­re wciąż zacho­wu­ją ducha minio­nych cza­sów.

Tak, ten Ignacy Krasicki

Igna­cy Kra­sic­ki, jeden z naj­wy­bit­niej­szych pol­skich pisa­rzy epo­ki oświe­ce­nia, ode­grał klu­czo­wą rolę w histo­rii Lidz­bar­ka War­miń­skie­go. Jako biskup war­miń­ski w latach 1767–1795 rezy­do­wał w tutej­szym zam­ku, któ­ry stał się waż­nym ośrod­kiem kul­tu­ry i inte­lek­tu­al­ne­go życia. To wła­śnie w Lidz­bar­ku Kra­sic­ki stwo­rzył wie­le ze swo­ich naj­waż­niej­szych dzieł, takich jak „Baj­ki” czy „Mona­cho­ma­chia”.

Zamek w Lidz­bar­ku War­miń­skim stał się miej­scem spo­tkań inte­lek­tu­ali­stów i arty­stów, a sam Kra­sic­ki, poprzez swo­ją dzia­łal­ność, pro­mo­wał idee oświe­ce­nia, łącząc mia­sto z duchem epo­ki. Jego twór­czość, peł­na kry­ty­ki spo­łecz­nej i humo­ru, mia­ła istot­ny wpływ na roz­wój pol­skiej lite­ra­tu­ry i myśli oświe­ce­nio­wej. Kra­sic­ki pozo­sta­wił w Lidz­bar­ku trwa­ły ślad, wzbo­ga­ca­jąc mia­sto o ele­men­ty lite­rac­kiej tra­dy­cji i oświe­ce­nio­we­go postę­pu.

Miej ty sobie pała­ce, ja mój domek cia­sny.
Praw­da, nie jest wspa­nia­ły: szczu­pły, ale wła­sny.

Igna­cy Kra­sic­ki,  „Żółw i mysz”

Co można zobaczyć w muzeum?

Muzeum War­miń­skie w Lidz­bar­ku War­miń­skim ofe­ru­je fascy­nu­ją­ce wysta­wy, któ­re prze­no­szą zwie­dza­ją­cych w histo­rię regio­nu. Eks­po­zy­cja „Pod­zie­mia lidz­bar­skie­go zam­ku” uka­zu­je sys­te­my ogrze­wa­nia, któ­re wpły­wa­ło na kom­fort na wyż­szych kon­sy­gna­cjach zam­ku. Wysta­wa „Dzie­je budow­la­ne zam­ku” przed­sta­wia roz­wój tej impo­nu­ją­cej rezy­den­cji, a tak­że makie­tę zam­ku. W muzeum nie bra­ku­je tak­że przed­mio­tów codzien­ne­go użyt­ku z cza­sów, kie­dy w zam­ku tęt­ni­ło życie, co pozwa­la poczuć atmos­fe­rę daw­nych lat. Cen­ną kolek­cję sztu­ki gotyc­kiej uzu­peł­nia­ją rzeź­by i ołta­rze z daw­nych Prus, a zain­te­re­so­wa­ni histo­rią regio­nu powin­ni zoba­czyć mosięż­ną pły­tę nagrob­ną bisku­pa Paw­ła Legen­dor­fa oraz boga­tą kolek­cję uzbro­je­nia. Jed­nak to wnę­trza zam­ku robią naj­więk­sze wra­że­nie – maje­sta­tycz­ne, peł­ne deta­li, odda­ją­ce praw­dzi­wy cha­rak­ter tego wyjąt­ko­we­go miej­sca.

Wysta­wy arche­olo­gicz­ne bazu­ją na odkry­ciach z wyko­pa­lisk na tere­nie zam­ku i oko­lic. Pozwa­la­ją zgłę­bić histo­rię regio­nu od cza­sów pre­hi­sto­rycz­nych po śre­dnio­wie­cze. Wszyst­kie te eks­po­zy­cje przy­bli­ża­ją bogac­two histo­rii War­mii.

Muzeum orga­ni­zu­je tak­że wysta­wy cza­so­we, któ­re wciąż zaska­ku­ją nowy­mi spoj­rze­nia­mi na histo­rię i kul­tu­rę regio­nu.

Odkryj fascy­nu­ją­cy świat Muzeum War­mii i Mazur w Lidz­bar­ku War­miń­skim – klik­nij i dowiedz się wię­cej ze stro­ny inter­ne­to­wej tego miej­sca.

Albo zaj­rzyj do zam­ku, o któ­rym opo­wia­da film zre­ali­zo­wa­ny przez TELEWIZJĘ KOPERNIK.