Była nauczy­ciel­ką, poet­ką, dzia­łacz­ką spo­łecz­ną. Pisa­ła o War­mii i dla War­mii. Teraz Maria Zien­ta­ra-Malew­ska ma szan­sę wró­cić do ser­ca Olsz­ty­na – w for­mie ławecz­ki z brą­zu. Wszyst­ko w two­ich rękach — możesz gło­so­wać na tę ini­cja­ty­wę w Olsz­tyń­skim Budże­cie Oby­wa­tel­skim.

W Olsz­ty­nie poja­wił się pomysł usta­wie­nia ławecz­ki poświę­co­nej Marii Zien­ta­rze-Malew­skiej. To war­miń­ska poet­ka, nauczy­ciel­ka i dzia­łacz­ka, autor­ka „Pie­śni War­mian­ki” i „Baśni znad Łyny”.

W 2024 roku, kie­dy przy­pa­da­ła 130. rocz­ni­ca uro­dzin i 40. rocz­ni­cy śmier­ci tej wyjąt­ko­wej posta­ci, Sto­wa­rzy­sze­nie „Roz­wój i Nauka” zło­ży­ło do ratu­sza pety­cję. Zapro­po­no­wa­ło posta­wie­nie ławecz­ki-pomni­ka przy Wyso­kiej Bra­mie, na Sta­rym Mie­ście. Obok mia­ła­by sta­nąć biblio­tecz­ka w for­mie bud­ki book­cros­sin­go­wej. To miej­sce mia­ło­by nie tyl­ko przy­po­mi­nać o poet­ce, ale też zachę­cać do się­ga­nia po książ­ki.

Nic z tego nie wyszło, więc pomysł ławecz­ki Marii Zien­ta­ry-Malew­skiej zgło­szo­no też do Olsz­tyń­skie­go Budże­tu Oby­wa­tel­skie­go na 2026 rok. Pro­jekt nosi nazwę „Ławecz­ka pamię­ci – Maria Zien­ta­ra-Malew­ska, Olsz­ty­nian­ka XX wie­ku, zwa­na poetes­są War­mii”. Pla­no­wa­ny koszt reali­za­cji to oko­ło 158 450 zł.

Pro­jekt ławecz­ki jest już goto­wy. Wyko­na ją zna­ny rzeź­biarz Michał Sele­row­ski. Brą­zo­wa figu­ra będzie mia­ła wymia­ry 155 x 140 x 80 cm.

Gło­so­wać moż­na do 15 czerw­ca 2025 roku. Miesz­kań­cy mogą oddać głos dro­gą elek­tro­nicz­ną na stro­nie glosujobo.olsztyn.eu lub w wyzna­czo­nych punk­tach sta­cjo­nar­nych. Każ­dy miesz­ka­niec będzie mógł wska­zać mak­sy­mal­nie trzy pro­jek­ty miej­skie i trzy osie­dlo­we.

Do gło­so­wa­nia na ławecz­kę zachę­ca też Kasia Kosmos, któ­rej misją — jak sama mówi — jest pro­mo­wa­nie War­mii.

@warmiara 🗳️ OLSZTYN! Kli­ka­my na PROJEKT OSIEDLOWY NR 75! Jako #War­miacz­ka nie mogłam przejść obo­jęt­nie obok tego pro­jek­tu — ławecz­ka Marii Zien­ta­ry-Malew­skiej w ser­cu Olsz­ty­na to cudow­ny spo­sób, by uho­no­ro­wać kobie­tę, któ­ra wal­czy­ła o pol­skość War­mii i kocha­ła nasze mia­sto. 👉 Co to za pro­jekt? • Ławecz­ka z brą­zu Marii Zien­ta­ry-Malew­skiej sta­nie na Plan­tach lub przy Woje­wódz­kiej Biblio­te­ce Publicz­nej. • Nowa atrak­cja tury­stycz­na — ide­al­ne miej­sce na zdję­cia 📸 i spo­tka­nie z war­miń­ską histo­rią. 👉 Jak zagło­so­wać? 1️⃣ Wejdź na 👉 https://glosujobo.olsztyn.eu/glosowanie 2️⃣ Wpisz swo­je imię, nazwi­sko i 4 ostat­nie cyfry nume­ru PESEL 3️⃣ Zjedź niżej do sek­cji pro­jek­ty OSIEDLOWE 4️⃣ KLIKNIJ ABY PRZYZNAĆ 3 PUNKTY na pro­jekt nr 75 ✅ 5️⃣ Udo­stęp­nij ten film i wyślij zna­jo­mym! Niech cała War­mia klik­nie — razem może­my to prze­gło­so­wać! ➡️ Gło­so­wa­nie trwa do 15 czerw­ca — nie odkła­daj, klik­nij już dziś! Niech ta ławecz­ka sta­nie się dumą Olsz­ty­na i War­mii 💚. #ToJe­stWar­mia #Toje­st­Ma­ria #Olsz­tyn #Budże­tO­by­wa­tel­ski #Gło­suj­my #Maria­Zien­ta­ra­Ma­lew­ska #War­mia #War­miacz­ka­Po­le­ca #udo­stęp­nij ♬ dźwięk ory­gi­nal­ny — Kasia Kosmos

Kochała Warmię i Olsztyn

Zien­ta­ra-Malew­ska była patriot­ką i spo­łecz­nicz­ką. Wal­czy­ła o pol­skość War­mii i pra­wo do edu­ka­cji w języ­ku ojczy­stym. Była poet­ką, pisar­ką i archi­wist­ką lokal­ne­go folk­lo­ru. Kocha­ła War­mię i Olsz­tyn – dla­te­go, jak pod­kre­śla­ją auto­rzy pety­cji, ławecz­ka powin­na sta­nąć wła­śnie w ser­cu mia­sta.

Zien­ta­ra-Malew­ska uro­dzi­ła się w Brą­swał­dzie. Zade­biu­to­wa­ła w 1920 roku w „Gaze­cie Olsz­tyń­skiej”, póź­niej zwią­za­ła się z jej redak­cją. W cza­sie woj­ny zosta­ła aresz­to­wa­na i tra­fi­ła do obo­zu kon­cen­tra­cyj­ne­go Ravens­brück. Po woj­nie opu­bli­ko­wa­ła 20 samo­dziel­nych ksią­żek. Jej wier­sze przed 1939 rokiem uka­zy­wa­ły się nie­mal we wszyst­kich pol­skich cza­so­pi­smach w Niem­czech, tak­że w anto­lo­giach „War­mia i Mazu­ry” oraz „Nasi poeci”.

Dziś jest patron­ką kil­ku szkół – m.in. w Olsz­ty­nie, Kętrzy­nie, Spy­cho­wie i Kozło­wie – oraz ulic w pię­ciu mia­stach: Olsz­ty­nie, Kętrzy­nie, Resz­lu, Iła­wie i Dział­do­wie.

A w samym Olsz­ty­nie? Poza nazwą uli­cy – nie­wie­le. Dla­te­go pomy­sło­daw­cy pyta­ją wprost: czy nie czas, by w prze­strze­ni mia­sta poja­wi­ło się coś wię­cej?

Maria ma swój czas

To nie jedy­na ini­cja­ty­wa zwią­za­na z posta­cią Zien­ta­ry-Malew­skiej. Powiat olsz­tyń­ski i gmi­na Dywi­ty przy­go­to­wu­ją mul­ti­me­dial­ne wydaw­nic­two, film doku­men­tal­ny, pod­cast i wysta­wę. Pre­mie­ra pla­no­wa­na jest na listo­pad.

W Olsz­ty­nie funk­cjo­nu­je dziś tyl­ko jed­na taka lite­rac­ka ławecz­ka – z Miko­ła­jem Koper­ni­kiem przy zam­ku. Auto­rzy pety­cji chcą, by kolej­ną była wła­śnie ta – poświę­co­na Marii Zien­ta­rze-Malew­skiej.