Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię, a jego datę urodzin znamy… z horoskopu. Kiedy dokładnie i o której godzinie urodził się Mikołaj Kopernik?
19 lutego 1473 roku zaczęła się historia człowieka, który zrewolucjonizował świat. Pierwszy krzyk astronom z Warmii wydał dokładnie o godz. 16.48. Ale skąd wiemy, że doszło do tego dokładnie wtedy?
W czasach Kopernika nie było przecież technologii, nie wymyślono nawet jeszcze lunety… Nie funkcjonowały nawet księgi metrykalne urodzin i chrztu. Wprowadzono je w kościele dopiero po Soborze Trydenckim, czyli po 1563 roku, a więc po śmierci astronoma. W dodatku w Toruniu, gdzie Kopernik się urodził, takie dokumenty istnieją dopiero od 1600 roku.
Ale wiedzę na temat urodzin Kopernika możemy czerpać z… horoskopu, który postawiono Mikołajowi Kopernikowi. Po jego śmierci. Ułożył go florencki astronom Francesco Giuntini zwany Junctinusem i opublikował w dziele „Speculum Astrologiae” w 1581 roku w Lionie. Wziął wówczas pod uwagę posadowienie Merkurego w znaku Barana oraz jego trygon z Księżycem w Strzelcu. I tak napisał o Mikołaju: „Była w tym mężu szczególna żądza nauki i wytrwałość w pracy (…). Odpowiedni układ Wenus, Merkurego i Księżyca powiększała chęć pisania i dodawała mu tyle mądrości, że między najsłynniejszych astronomów naszej epoki był umieszczony (…).”
Godzinę narodzin Kopernika możemy potraktować z przymrużeniem oka. Kiedyś zegary nie były tak precyzyjne jak dzisiaj. W XV stuleciu czasomierze miały przeważnie tylko jedną wskazówkę, nie pokazywały czasu dokładnie.
Do dziś zresztą kościół, w którym ochrzczono Mikołaja – toruńska katedra pod wezwaniem św. Janów – ma tarczę z jedną wskazówką.
W 1473 roku obowiązywał też inny kalendarz (juliański) niż ten, którym posługujemy się dzisiaj (gregoriański). W 1582 roku przeprowadzono reformę kalendarza (do której zresztą Kopernik również się przyczynił swymi badaniami) – przesunięto czas o 10 dni do przodu. A ponieważ luty 1473 roku nie był przestępny, czy można uznać, że Kopernik urodził się… 1 marca?
