W cza­sie II woj­ny świa­to­wej nie­wo­la mia­ła róż­ne obli­cza. W Pru­sach Wschod­nich była to pra­ca przy­mu­so­wa. Zmu­sza­no do niej głów­nie Pola­ków, Fran­cu­zów, Rosjan oraz Ukra­iń­ców.

War­mia i Mazu­ry przez wie­ki były azy­lem dla uchodź­ców i prze­sie­dleń­ców. Od zawsze ist­nia­ły tu sil­ne podzia­ły nie tyl­ko na tle wia­ry, języ­ka i pocho­dze­nia. Powo­jen­na wędrów­ka ludów nada­ła tym podzia­łom nowy cha­rak­ter.

„Ostat­ni War­mia­cy i Mazu­rzy” to tytuł pro­jek­tu z 2008 roku, dzię­ki któ­re­mu powstał zbiór 100 doku­men­ta­cji audio­wi­zu­al­nych wywia­dów z War­mia­ka­mi i Mazu­ra­mi. Na pod­sta­wie tych mate­ria­łów zre­ali­zo­wa­no 10 fil­mów doku­men­tu­ją­cych wspo­mnie­nia ostat­nich przed­sta­wi­cie­li auto­chto­nicz­nej lud­no­ści War­mii i Mazur. Fil­my te są uni­kal­ną oka­zją do pozna­nia frag­men­tów naj­now­szej histo­rii War­mii i Mazur z rela­cji jej bez­po­śred­nich świad­ków.

Cykl został reali­zo­wa­ny przez Cen­trum Edu­ka­cji i Ini­cja­tyw Kul­tu­ral­nych w Olsz­ty­nie.