Warmia to historyczny region w północnej Polsce, znany z bogatego dziedzictwa kulturowego i naturalnego piękna. Przeplatają się tu malownicze jeziora, lasy oraz ślady działalności Mikołaja Kopernika, tworząc przestrzeń, w której historia harmonijnie współistnieje z przyrodą.
Opis filmu „Warmia Kopernika: tu historia i natura łączą się w siłę”
Film otwiera dynamiczna muzyka, towarzysząca szybkim ujęciom miejsc związanych z życiem i pracą Mikołaja Kopernika. Najpierw olsztyński zamek z lotu ptaka. Widać średniowieczną budowlę z czerwonej cegły, potem widoczna jest brama główna. Obraz zmienia się na wnętrza Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku. Kamera pokazuje błękitny sufit z gwiazdozbiorem ukazującym mityczne zwierzęta, następnie księgę „De revolutionibus” i portret Kopernika przedstawiający astronoma w renesansowym stroju. Na czarnym tle pojawia się biały napis: „Warmia czasów Kopernika”.
Muzyka łagodnieje. Kamera ukazuje Warmię z lotu ptaka – gęste lasy, pola i wiejskie zabudowania. Kolejne ujęcie przedstawia kościół z wysoką, czerwoną wieżą.
Lektor: „Warmia. Malownicza kraina, gdzie historia splata się z naturą. W XVI wieku, za czasów Mikołaja Kopernika, była świadkiem zawirowań politycznych i kulturowych przemian. Jej nazwa pochodzi od pogańskiego plemienia Warmów, zamieszkującego okolice Braniewa i Fromborka. Były to jedne z pierwszych schrystianizowanych obszarów diecezji warmińskiej, ustanowionej w 1243 roku przez papieża Innocentego IV.”
Krzysztof Wróblewski, historyk z Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku, siedzi na renesansowym krześle. Za nim widoczna jest pracownia z brązową skrzynią, narzędziami astronomicznymi i pożółkłymi księgami. Mówi: „Warmia – już sama nazwa nawiązuje do dawnego plemienia pruskiego. Musimy wspomnieć o Prusach, którzy żyli w czasach Kopernika. To nazwa staropruska, należąca do grupy języków bałtyckich. Współcześnie najbliżej językowo do Prusów są Litwini i Łotysze. Byli pierwotnymi gospodarzami tych ziem, a ich nazwa została przejęta. Warto pamiętać, że kapituła warmińska była czymś innym niż Warmiacy i Warmowie…”
Na ekranie pojawiają się stare mapy Warmii z wyraźnie zaznaczoną granicą. Następnie kamera ukazuje Frombork na tle Zalewu Wiślanego. Na pierwszym planie rozciąga się warmińska zieleń.
Lektor: „Warmia, zwana biskupstwem lub dominium warmińskim, przypominała kształtem nieregularny trapez. Opierała się węższą podstawą o Zalew Wiślany i rozszerzała w kierunku południowo-wschodnim, obejmując Reszel, Biskupiec oraz Jezioro Łańskie. Zajmowała powierzchnię niemal 4250 km², co stanowiło tylko jedną trzecią całej diecezji warmińskiej.”
Piotr Żuchowski, historyk i dyrektor Muzeum Warmii i Mazur, stoi na tle ceglanej ściany z rzeźbą Układu Słonecznego. Mówi: „Warmia za czasów Mikołaja Kopernika była częścią Królestwa Polskiego, tak samo jak Mazowsze, Małopolska czy Wielkopolska. Po drugim pokoju toruńskim w 1466 roku stała się integralną częścią Korony Polskiej. To istotne w kontekście życia Kopernika. Jego ojciec, Mikołaj, jako kupiec finansował wojnę trzynastoletnią, co wpłynęło na losy całej rodziny. Kopernik żył i pracował na ziemi zarządzanej przez polskiego króla.”
Lektor: „Warmia jako księstwo biskupie była podzielona na 10 okręgów administracyjnych zwanych komornictwami. Siedem podlegało biskupowi, a trzy – fromborskie, pieniężeńskie i olsztyńskie – kapitule katedralnej we Fromborku.”
Kamera ukazuje Frombork z lotu ptaka, następnie olsztyński zamek. W tle widać zabudowania Olsztyna, ratusz i kościelne wieże.
Ponownie Krzysztof Wróblewski: „Warmia, dominium warmińskie, biskupstwo warmińskie – miała specyficzny podział, w którym część podlegała kapitule, a część biskupowi warmińskiemu.”
Kamera ponownie ukazuje okolice Fromborka z góry. Wzgórze Katedralne z zabudowaniami z czerwonej cegły kontrastuje z Zalewem Wiślanym w oddali. Kolejne ujęcie pokazuje Frombork w szerokim planie.
Lektor: „Na początku XVI wieku na Warmii było 12 miast. Z wyjątkiem hanzeatyckiego Braniewa nie odgrywały one większej roli politycznej ani gospodarczej. Wszystkie płaciły czynsze władzy zwierzchniej, a wybór władz miejskich wymagał zgody biskupa lub kapituły.”
Ponownie Piotr Żuchowski: „Kapituła była ciałem zbiorowym. Kanonicy zarządzali jak mała administracja feudalna. Głównym źródłem dochodu kapituły i biskupa były folwarki i ziemia. Proces osadzania chłopów był kluczowy – także Kopernik brał w nim udział. Warmia w czasach Kopernika była administrowana w sposób feudalny, a on sam, jako członek kapituły, pełnił funkcje administracyjne z niezwykłą starannością.”
Spokojna muzyka. Na ekranie pojawia się olsztyński zamek z czerwonej cegły, otoczony zielenią.
Lektor: „Dziś Warmia to kraina bogatej kultury i niepowtarzalnych krajobrazów – od malowniczych jezior i lasów po średniowieczne zamki. Każdy jej zakątek skrywa fascynującą historię.”
Na czarnym tle pojawia się logo Warmińsko-Mazurskiego Kopernikańskiego Instytutu Kultury, a następnie logo Urzędu Marszałkowskiego z napisem: Sfinansowano ze środków samorządu województwa warmińsko-mazurskiego.