Zima 1945 roku to dla miesz­kań­ców Prus Wschod­nich czas uciecz­ki przed żoł­nie­rza­mi Armii Czer­wo­nej. Wie­lu z nich wybra­ło dro­gę mor­ską. Naj­więk­szym pra­gnie­niem było dostać się na jaki­kol­wiek sta­tek, a zwłasz­cza na „MS Wil­helm Gustloff”.

Boha­te­rem odcin­ka jest Hubert Mon­kow­ski, któ­ry opo­wia­da swo­ją histo­rię.

„Ostat­ni War­mia­cy i Mazu­rzy” to tytuł pro­jek­tu z 2008 roku, dzię­ki któ­re­mu powstał zbiór 100 doku­men­ta­cji audio­wi­zu­al­nych wywia­dów z War­mia­ka­mi i Mazu­ra­mi. Na pod­sta­wie tych mate­ria­łów zre­ali­zo­wa­no 10 fil­mów doku­men­tu­ją­cych wspo­mnie­nia ostat­nich przed­sta­wi­cie­li auto­chto­nicz­nej lud­no­ści War­mii i Mazur. Fil­my te są uni­kal­ną oka­zją do pozna­nia frag­men­tów naj­now­szej histo­rii War­mii i Mazur z rela­cji jej bez­po­śred­nich świad­ków.

Cykl został reali­zo­wa­ny przez Cen­trum Edu­ka­cji i Ini­cja­tyw Kul­tu­ral­nych w Olsz­ty­nie.